THƠ OHAII
HÌNH THÀNH & PHÁT TRIỂN
Phần I: Ý tưởng
Người sáng lập: Nguyễn Thánh Ngã
Tên gọi chính thức: Ohaii – Ohaii Việt
Nguyên nhân:
– Khách quan: Do tiếp cận với sự du nhập thơ Haiku từ Nhật Bản
– Chủ quan: Cảm thấy cần có một thể thơ mới phù hợp với thời đại mới
– Sâu xa: Lấy cảm hứng từ hai câu thơ tài hoa của Bích Khê trong bài thơ Tỳ Bà: “Ô hay/ buồn vương cây ngô đồng/ Vàng rơi/ vàng rơi/ thu mênh mông…”
Phần II: Hình thành
Thể cách
– Thơ Ohaii gồm hai thể:
1. Thể phát triển hoàn chỉnh (đã bỏ qua thể nguyên sơ chỉ có hai câu)
2. Thể tự do tiếp biến (sáng tác tự do dài ngắn không phân biệt, tuy nhiên vẫn giữ một số quy luật cụ thể, để người đọc nhận biết thơ Ohaii biến thể, như mở đầu với hai từ, nhịp rơi, và nhất định phải giữ đúng 5 (năm) câu, tùy cảm xúc có thể tiếp nối như trên thành bao nhiêu cũng được).
Cấu trúc & quy luật
1/ câu 1 chỉ với 2 từ. Ví dụ : Ô hay, Trời rụng, Chuyện rằng vv…
2/ câu 2: tự do
3/ câu 3 – 4 là nhịp rơi. Đây là chỗ độc đáo nhất trong thơ Ohaii mà các thể thơ khác không quy định.
4/ câu 5: tự do
Bài thơ phải đủ 5 câu, hoặc 5 ngắt ý. Tóm lại là phải có đủ 5 dòng.
Nhịp rơi phải dùng thủ pháp lặp lại, gồm:
a/ Lặp lại nguyên từ. Ví dụ: vàng rơi/ vàng rơi…
b/ Lặp lại điệp từ. Ví dụ: mưa mưa/ mưa mưa…
c/ Đảo từ. Ví dụ: thôi kệ/ kệ thôi…
d/ Ngắt ý. Ví dụ: mưa úp/ bát…
e/ Ngắt ý điệp từ. Ví dụ: hơ/ hơ…
f/ Khoảng không: Khoảng không trong thơ Ohaii do tài năng của người sáng tác, từ đó đánh giá cấp độ đạt được của tác giả khi sử dụng thơ Ohaii.
g/ Tính ngạc nhiên: Tính ngạc nhiên trong thơ Ohaii cũng do tài năng của người sáng tác.
Phần III: Phát triển
Ý tưởng bắt đầu từ năm 2001, cho đến ngày 6 tháng 9 năm 2010, bài thơ Ohaii đầu tiên ra đời, đánh dấu bước khởi đầu gọi là ohaii nguyên thể. Đến nay do phát triển về hình thức đã bỏ sử dụng cách cũ, và cách mới đã hoàn chỉnh, được một số bạn bè văn nghệ ủng hộ và sáng tác. Cho đến nay, họ luôn dùng thơ Ohaii bên cạnh những thể thơ khác, sáng tác ca ngợi tình yêu, quê hương đất nước và cuộc sống lao động của con người.
– Ngày kỷ niệm: 6/9
BÀI MẪU
1.
Ô hay,
Buồn vương cây ngô đồng
Vàng rơi
Vàng rơi
Thu mênh mông…
(Tỳ Bà – Bích Khê)
2.
Trời rụng,
Đám mây hình cổ tích
Mưa úp
Bát
Bé con đội cặp vở chạy tới trường…
(Mưa – Nguyễn Thánh Ngã)
3.
Nhân cách
nảy mầm tự trong tâm
đơn giản
giản đơn
mà vĩ đại…
(Nhân cách – Dương Thành Thái)
4.
Lô cốt
Ngày xuôi theo vệt nắng
Nền cũ
Nền cũ
Thời gian gió chạm mòn…
(Lầu ông Hoàng – Trần Hoàng Vy)
5.
Nắng tắt
Bóng hoàng hôn rơi
Về đâu?
Về đâu?
Tài hoa bạc mệnh một cung sầu…
(Về đâu – Diệp Vy)
6.
Bạn tôi
quê Quảng Bình tim bão
nóng lòng
lòng nóng
mong ngóng mãi tin nhà…
Nơi đó
ba mẹ già, anh chị
ngập chìm
chìm ngập
trong biển nước mênh mông…
Hôm nay
bạn tôi về ngoài ấy
dẫu biết
không thể
xoay chuyển được tình hình…
Cảm thương
lòng người con xa xứ
nguyện cầu
cầu nguyện
mọi người được bình an…
(Thương quá miền Trung – Lê Thị Ngọc Nữ)
7.
Chuyện rằng
có vị sư tụng niệm trong rừng thẳm
trăn trở
trở trăn
lẽ nào giết ngỗng đổi tuyệt bút tâm kinh?!
Lặng thinh
dẹp bỏ đi ngông cuồng ý định
suy nghĩ
nghĩ suy
thôi thì cứ vậy
Đời mỉa
tham
thôi kệ
kệ thôi
lòng đã dốc sá gì chuyện cỏn con
Họa sĩ
thấu tình thấm từng nét cọ
dọc ngang
ngang dọc
truyền lưu hậu thế bao đời
Tiên thi
cảm kích tấm lòng phóng bút họa tranh
nhân tình thế thái
thế thái nhân tình
kẻ trọng người khinh…
(Bức tranh đời lập thể – Trần Nhã My)
8.
Thu đi
Đông lạnh về
Ướp
Buốt
Trái tim côi …
*****
Thu tàn
Lá vàng rơi
Lấp vùi
Vùi lấp
Mối tình úa…
*****
Đông về
Gió bấc lạnh
Mỏi mong
Mong mỏi
Trái tim nồng ấm …
(Tình mùa đông – Minh Trí)
9.
Paris
Tìm anh nơi chân tháp bóng người
Chỉ thấy
bóng
Không thấy người xưa trở lại…
Em về
Tìm trong ngăn kéo
Hun
Hút bóng
anh nơi đó mà không còn nơi đó…
Làm sao
Cho trái tim bớt lạnh
Hơ
Hơ
Một tàn tro bay qua cửa sổ nhà em…
(Hoang lạnh – Trang Huyền)
10.
Lá rơi
Lời phi lộ nghìn thu
Gõ
Gõ
Đáy trời chấn động…
(Bên hồ – Thục Mỹ Ngô Quốc Hùng)
11.
Hạt bụi
Lang thang trong gió
Đường xưa
Đường xưa
Mờ trong trăng…
(Hạt bụi – Viên Chính)
12.
Hà Nội
Đêm nghe chầm chậm
Tiếng mưa
Tiếng mưa
Hoa sữa đầu cành thánh thót giọt thu…
(Hà Nội thu – Đăng Trình)
13.
Nếu em
Hoàng hôn chìm
Nơi thành phố tôi ở
Ở tôi phố thành nơi
Xuống những ngọn đèn…
(Nếu – Hàn Phong Vũ)
14.
Tìm trăng
Em mò hoài ao đục
Ô hay
Ô hay
Trăng giống nụ cười
(Tìm trăng – Trần Vũ)
…………………………………………………………………………………………………………………………..
OHAII VIỆT & GIÁ TRỊ SỐNG – NGUYỄN THÁNH NGÃ
Trong thời đại thông tin bùng nổ, xã hội phát triển kéo theo những hệ lụy mà con người khó lường được hết. Càng ngày, con người càng hứng chịu nhiều stress tập thể, stress đơn thân vv…Nạn kẹt xe đô thị, tệ sống thiếu văn hóa và hám lợi của một bộ phận người đã khiến những người khác cảm thấy khó chịu phải sống chung đụng với sự ô hợp tạo nên stress. Để chịu đựng hình thái xã hội này, chúng ta phải biết rằng xã hội đang trên đà phát triển, ắt phải có sự vùng vẫy của nó. Đớn đau, khổ sở, xót xa là những nỗi niềm con người hiện đại đang tự mang vào thân phận mình, không sao tránh khỏi. Có nhiều giải pháp để đối trị lại trạng thái này, hầu tránh bớt dằn vặt nội tâm gây phiền toái không ít cho chúng ta. Có người chạy trốn hiện tại, có người buông xuôi, có người mơ ước tương lai, thậm chí có người luôn sống với quá khứ đẹp đẽ. Nhưng ít ai biết rằng có một giải pháp dành cho một số người,[ một số, bởi có thể không hợp với nhiều số khác] ấy là, thay vì chạy trốn nó thì hãy chấp nhận và giải tỏa bằng thơ. Thơ có nhiều thể loại, chúng tôi chọn thể loại thơ Ohaii Việt, vừa mới mẻ, vừa thanh thoát, phù hợp với thời đại “sống nhanh”, để chậm lại một giá trị sống hằng hữu trong mỗi chúng ta. Thơ Ohaii là hoàn toàn Việt Nam, mang bản sắc dân tộc Việt Nam, trải qua nhiều năm thể nghiệm đã hoàn chỉnh cho mọi người tham cứu và sáng tác. Thơ chỉ có 5 dòng ngắn ngủi mà sâu sắc, đậm đà, dễ đọc, dễ sáng tác dành cho tất cả mọi tầng lớp từ trí thức, nông dân, tu sĩ, thiền sư, hssv và cả những người buôn bán bận rộn, doanh nghiệp vv…Từ đó thơ sẽ mau chóng giải tỏa những khổ đau, tâm trạng và nâng tầm nghệ thuật lên một góc nhìn mới. Hoàn toàn mới trong mỗi chiêm nghiệm, mỗi cái nhìn của từng giác quan cơ thể. Thơ Ohaii Việt có công năng giải phóng stress, đào sâu tầng suất nghiệm sinh và hài hòa cuộc sống, nó đem lại sự xả stress nhẹ nhàng, kín đáo, đơn sơ mà sâu thẳm mênh mông cho tâm hồn chúng ta tha hồ bơi lội trong khả năng linh nghiệm của nó. Hãy một lần thể nghiệm nó bạn sẽ thấy, không khó cũng không dễ, vì nó hoàn toàn dành cho người sáng tác và người thưởng thức một khoảng không để nhận ra mình, nhận ra giá trị sống mà lâu nay người ta bỏ quên. Thơ Ohaii là vậy, là một ngạc nhiên tinh tế trước mọi sự vật thiên nhiên, là năng lực siêu cảm mới lạ nhất từ trước đến nay chưa hề có. Thơ Ohaii coi trong giá trị của con người đi sâu vào nó, và nó sẽ làm cho bạn bay bổng bởi chính năng lực có thật của bạn. Hãy đọc bài Ohaii này :
“Sống như/
Giọt nước rơi trên tảng đá/
Nứt/
Nứt/
Mặt đá mỉm cười hé lộ một loài hoa…“
[NTN].
Làm thơ Ohaii Việt là đánh dấu thời đại mình đang sống, và hãy sống như bài thơ vô ngại này để mở tâm hồn ra với thế giới ngoại vi…
THÔNG BÁO “NHỊP RƠI” THƠ OHAII VIỆT
Kính gởi : Đại Gia đình Thơ Ohaii Việt
Sau chuyến đi thú vị dài ngày, Thơ Ohaii Việt đã đem lý thuyết đi vào đời sống thực tế của thơ. Trong quá trình chuyển hóa từ Đông sang Tây và ngược lại, thơ Ohaii Việt đã nhận ra một “luật tắc” [quy luật & nguyên tắc] rằng, cần phải hoàn thiện thêm một yếu tố có tính sống còn của Ohaii trong việc chuyển tải tư tưởng thi ca.
Trên bước đường sáng tạo, chúng tôi nhận thấy cần phải thêm vào tính ứng biến cho “nhịp rơi” khỏi bị điệp ý trong một bài thơ không cần điệp ý. Nghĩa là kỹ thuật lặp lại không nhất thiết phải giữ nguyên, mà biến hóa tùy theo văn cảnh, tâm trạng, cảm xúc cho ý tưởng và nhịp điệu được thanh thoát, dung hòa và sâu lắng hơn. Bởi chúng ta hiểu rằng không có quy luật nào vĩnh cữu trong thơ, nó luôn biến thể cho phù hợp. Ví dụ: thơ lục bát có lục bát biến thể, thơ Haiku biến thể từ thơ Tanka hay Waka, thơ Ohaii biến thể từ thơ hai câu mà ra 5 câu có nhịp rơi vv…
Và trong thời đại thông tin, không ai có đủ thì giờ để đọc “sự diễn giải dài dòng” và khó hiểu của các loại thơ “hậu hiện đại” làm gì, mà đầu óc năng động bây giờ luôn hướng về loại thơ ngắn, đẹp và sâu sắc, trong đó có thơ Ohaii của chúng ta – một thể thơ mới nhưng có đầy sức quyến rũ…
Chúng tôi đã chỉnh sửa cho phù hợp, và đưa ra cấu trúc và quy luật thống nhất.
Tất cả đồng ý nên đưa “luật tắc” mới vào thể nghiệm. Tiến trình như sau : Thơ Ohaii biến thể, tiếp biến vẫn giữ nguyên màu sắc. Chỉ thêm vào một luật tắc mới, rộng mở cho “nhịp rơi” đủ thoáng để chắp cánh…
Ví dụ cụ thể :
1/ Nhịp rơi là từ láy (luyến láy)
a/
Thâu đêm
Cồn cột tiếng vỏ chai
Trằn
Trọc
Chó ngứa răng…
Thay vì trằn trọc/ trằn trọc ( Khó ngủ / thơ Dương Thành Thái)
b/
Mùa thu
Nhũng chiếc lá lìa cành
Rơi
Rớt
Xóm bên sông…
Thay vì rơi rớt/ rơi rớt (Thu/ Thu)
c/
Chiều buông
Sương ướt mi gầy
Long
Lanh
Giọt nắng rơi từ mắt em…
Thay vì long lanh/ long lanh (Giọt nắng/ thơ Minh Trí)
d/
Thanh tịnh
Tai không nghe lời gió
Biết
Đủ
Ấy là buông…
Thay vì nhịp rơi biết đủ / biết đủ…(Buông/ thơ Dương Thành Thái)
Tuy nhiên, có những văn cảnh không nên thay, vì sẽ làm hỏng bài thơ…
Ví dụ a/
Khuya lắc
Sương bạc dưới ánh trăng
Lóc cóc
Lóc cóc
Vó ngựa gõ thủng đêm (Gõ/ thơ DTT)
Nếu sửa là lóc/cóc sẽ mất thơ, phá vỡ nhịp rơi của vó ngựa đêm….
Ví dụ b/
Nỗi nhớ
Vẽ bùa lên chiếc lá
Ngoằn ngoèo
Ngoằn ngoèo
Đường về tim
(Vẽ bùa/ thơ Thủy Tiên)
Nếu sửa ngoằn/ ngoèo sẽ không diễn tả hết ngóc ngách của trái tim
2/ Ngắt ý : Nhịp rơi dài từ 3 từ trở lên có thể ngắt làm đôi thay vì lặp lại.
Ví dụ a/
Cô đơn
Hòn đá tảng
Chờ anh
Về …
Đập vỡ, đập vỡ cả mùa thu…
Thay vì chờ anh về/chờ anh về (Chờ anh về/ thơ Thủy Tiên)
Ví dụ b/
Bơ phờ
Lố nhố đám đàn ông
Chờ gọi
Việc
Thành phố vẫn hào nhoáng…
Thay vì chờ gọi việc/ chờ gọi việc (Chợ người/ thơ DTT)
Ví dụ c/
Mỏi mệt
Ta gục, ta gục lên tiền kiếp
Cạn giang
Hồ
Hiện bóng mẹ cặm cụi, cặm cụi lầm than…
Thay vì cạn giang hồ/ cạn giang hồ (Giang hồ/ thơ DDT)
Hoặc trong một bài tiếp biến nên hạ nhiệt câu thơ bằng cách ngắt ý.
Ví dụ d/
Mong manh
Lá xanh mượt đơn sơ
Mười giờ
Mười giờ
Em cười tươi sắc nắng
Lung linh
Thắm chẳng kém chị hồng
Từng
Bóng
Đúng hẹn cùng nở rộ…
Thay vì từng bóng/từng bóng…(Hoa mười giờ /thơ Lê Ngọc Nữ)
Đây là bài Ohaii tiếp biến hay :
Giọt sương
Lung linh dưới ánh bình minh
Đọng
Đọng
Giọt thơ trong veo
Thủy ngọc
Đính trên ngọn cỏ màu lục
Ngộ
Ngộ
Chữ thơ long lanh…
(Giọt thơ/ thơ Minh Trí)
3/ Đảo từ: Đảo từ làm cho “thủy hỏa” giằng xé mạnh mẽ hơn [theo Trang Huyen Ngẫu nhiên-Không ngẫu nhiên]
Ví dụ :
Rơi rớt/ rớt rơi
Thương nhớ/ nhớ thương
Vương vấn/ vấn vương vv…
Thơ mẫu :
Thằng bé
Lượm mẫu bánh mì đen
Ngấu nghiến
Nghiến ngấu
Nhai cả bóng đêm giá rét…
Thay vì ngấu nghiến/ ngấu nghiến ( Đứa bé – Thu Thu)
Đến đây Thơ Ohaii Việt muốn gởi tới quý bạn đang sáng tác thơ Ohaii Việt lời cảm ơn sâu sắc. Nhờ có sáng tác đầy tâm huyết của quý bạn, mà chúng ta và cả mai sau có một thể thơ nữa làm giàu cho văn học đất nước.
Qua thực tế và kinh nghiệm sáng tác của bạn bè khắp nơi, chúng tôi xin thông báo điều chỉnh này có tính lịch sử trong hướng đi của Thơ Ohaii Việt.
Xin trân trọng cảm ơn và kính chúc thành đạt!
QN ngày 25/10/2015
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
* Huyền Trang
NGẪU NHIÊN – KHÔNG NGẪU NHIÊN – OHAII BIẾN THỂ…(*)
Thơ Ohaii là sáng tạo mang tính dung hợp của dân tộc Việt, nói lên sự tiếp nhận có chọn lọc văn hóa Đông Tây, kim cổ. Thủ pháp của Ohaii biến hóa khôn lường. Trong lúc văn học của thế kỷ 21 đang khủng hoảng tìm hướng đi, sự tranh biện về “hậu hiện đại” còn chưa rõ ràng, chưa có hồi kết thúc thì Ohaii xuất hiện. Từ nguyên thể cho đến biến thể, và hoàn chỉnh như hôm nay vẫn mang hồn cốt dân tộc, đậm đà bản sắc Việt. Tuy còn quá mới mẻ, nhưng đã được người yêu thơ, người làm thơ tiếp nhận. Trong tiến trình 5 năm phát triển, đã đem lại nhiều cảm hứng sáng tạo cho người đọc. Qua nghiên cứu, dự định thì có nhiều, nhưng như chúng ta đã biết mỗi dòng thơ đều có số phận riêng của nó, Ohaii không ngoại lệ. Nhưng người sáng lập luôn tin tưởng rằng cái gì chân chính nhất định phải được nhìn nhận một cách chân chính, và phải trải qua sự sàng lọc của thời gian nghiệt ngã, cuối cùng mới hiện ra chân dung chân chính nhất. Ohaii, theo tôi là một thể thơ chân chính, do người Việt Nam sáng tạo bắt nguồn từ cảm hứng cao nhất về thi ca.
Ngẫu nhiên và không ngẫu nhiên, thi hào Bích Khê để lại đôi câu thơ bất hủ, được người đời ca ngợi là câu thơ hay nhất Việt Nam vượt mọi thời đại. Từ đó ngẫu nhiên và không ngẫu nhiên thơ Ohaii ra đời. Như một định mệnh, thơ Ohaii được thể nghiệm giữa dòng thời gian luân chuyển. Suy gẫm tiếp nhận và sáng tạo, thơ Ohaii biến thể ra đời. Tự nhiên ứng hợp với “ngũ hành” kim mộc thủy hỏa thổ. Hành kim là nhịp mở cho hành mộc ra đời. Dao kiếm phát quang lối đi, cây cỏ được kích thích cho sinh sôi nẩy nở, cành nhánh mới có dịp đâm chồi non, nẩy lộc mới. Thủy hỏa là nhịp rơi, xô đẩy nhau làm nên sự tranh biện, càng tranh biện càng đem lại nhiều tri kiến và tìm đến gần chân lý. Càng xung khắc càng tạo ra nhiều ý tưởng mới lạ, từ vật chất cho đến tinh thần đều trở nên mới mẻ một cách lạ thường. Vì vậy, tăng trưởng chính là nhờ hủy diệt, đó là qui luật muôn đời của vũ trụ hằng hữu. Và cuối cùng là hành thổ, tổng kết và dung chứa tất cả làm nên một vòng tròn trọn vẹn. Đất là mẹ của muôn loài, cũng như câu kết là mẹ của bài thơ. Dở hay, xấu đẹp đều do trái đất màu mỡ hay không. Đây là lời kêu gọi đừng tàn phá trái đất! Đừng tàn phá chính là giữ gìn cuộc sống của chúng ta. Ngày nay, người ta có khuynh hướng khai thác cho cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên, cũng như bài thơ, người sáng tác bây giờ có khuynh hướng nói cho hết ý tưởng, cho “sướng mồm” rồi thì còn đâu thứ “ngôn ngoại” tuyệt hảo nữa mà thưởng thức. Để rồi coi thường câu kết, nghĩa là sau cùng câu kết không có gì nổi bật, bài thơ hóa dở vì bị khai thác đến cùng tận. Thơ Ohaii nhằm giữ lại tiềm năng giàu có của đất đai bằng “nhịp rơi” xung đột(**), đem lại cho đất mẹ sự sinh hóa năng lượng mà nuôi dưỡng chúng sinh muôn loài.
Ngẫu nhiên, ngũ hành tạo nên trời đất đã ứng hợp vào 5 dòng Ohaii Việt biến thể là vậy. Từ đó, chúng ta có thể suy ra Ohaii lại cũng ứng hợp vào “ngũ đại” trong kinh Phật, tức đất nước gió lửa và không. Đất là nhịp mở, ví như ta sinh ra, bước đi đầu tiên là chân chạm đất. Đất dưỡng nuôi ta lớn lên thì nước là nguồn mọi sự sống. Nước chiếm 3/4 trái đất tác động vào nhịp rơi của vũ trụ. Nhịp rơi của Ohaii ngẫu nhiên là gió và lửa, cũng như thủy hỏa trong ngũ hành, gió lửa đẩy nhau khiến cho nước tung hoành, tưới tắm cả trần gian, vũ trụ. Do hình thành nên nhiều sông suối, chảy về biển cả bao la, hoa trái đôi bờ sinh sôi phát triển, con người và vạn vật có sinh sôi có hủy diệt. Sinh sôi và hủy diệt là cảm xúc kỳ vĩ của muôn loài trong quy luật sinh tử. Vì thế, nhịp rơi rất quan trọng trong thơ Ohaii, nó thúc đẩy cho cái kết triết học về cái “Không” của ngũ đại. Không trong triết lý Phật giáo, không phải là không có gì cả, mà là có tất cả để rồi không tất cả. Ngũ hành có hành thổ dung hợp tất cả. Ngũ đại có Không dung chứa vũ trụ vô lượng, vô tận…
Có phải chăng, đây là chỗ minh triết của Ohaii [dù người sáng lập chưa bao giờ nghĩ tới…]…
Ngẫu nhiên và không ngẫu nhiên chút nào…
QN tháng 7/2015
H.T
………………………………………………………………………………………………………………..
(*) nguồn Ohaii.vn
(**) thủy hỏa tương khắc nhưng cũng tương sanh, tuy hai mà một, gió lửa cũng vậy, nên nhịp rơi tuy hai vế giống mà khác về âm thanh [giai điệu đọc], khác về tính năng. Ví dụ : vàng rơi/ vàng rơi, tuy hình thức giống nhau nhưng âm điệu đọc khác nhau qua hơi thở dài ngắn và vị thế đứng xuống hàng mang tính năng khác hẳn. Chỗ này dễ lầm xin bạn đọc nghiên cứu kỹ {T.H}.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
*Nguyễn Hoàng Dương
VUI MỪNG TRƯỚC Ý TƯỞNG ĐẦY TÍNH SÁNG TẠO
Sau khi đọc một số bài thơ, và bài viết trình bày những thôi thúc cho sự ra đời thể thơ Ohaii của nhà thơ Nguyễn Thánh Ngã, điều đầu tiên tôi muốn bày tỏ là sự vui mừng trước ý tưởng đầy tính sáng tạo nầy. Theo tôi đây là một sự dâng hiến, một nghĩa cử cao đẹp mà Nguyễn Thánh Ngã dành cho người yêu thơ. Anh đã thao thức trăn trở bao nhiêu năm trời để rồi bây giờ chúng ta được nghe anh thổ lộ…Điều ấy đáng trân trọng biết bao…
Chúng ta không thể nhân danh điều gì để xua tay chối bỏ, nhưng vội vã tung hô chưa hẳn đã làm cho thể thơ nầy mau chóng thành công.
Việc làm của anh khiến tôi nhớ đến nhà thơ Lê Đạt với thể thơ Haikâu. Lê Đạt thành công hay không trong việc cách tân thi ca Việt Nam giờ đây chúng ta chưa đủ điều kiện để đánh giá. Điều khiến chúng ta phải nể phục và ngưỡng mộ là tấm lòng và ý chí của ông. Trước khi qua đời, nhìn lại những gì mình đã cống hiến cho thơ ông đã không ngần ngại thốt lên:
Cùng lắm là mất một cuộc đời!
Đời người đáng quí thật nhưng con đường thiên lý của thơ cũng đáng quí không kém. (Đối Thoại Với Đời Và Thơ – Lê Đạt – trang163-NXB Trẻ )
Lời nói ấy chỉ có thể thốt lên bằng tinh thần của một người dám tử vì đạo.
Những bài Ohaii của Nguyễn Thánh Ngã mà chúng ta thưởng thức chỉ là sự khởi đầu mang tính thể nghiệm, chưa hẳn đó là dấu hiệu minh chứng cho sự thành công hay thất bại của thể thơ nầy. Anh đang cô độc và mời gọi những người bạn đồng hành, đó cũng là tình cảm tốt đẹp mà anh dành cho chúng ta. Cùng lên đường với anh để tìm nguồn thơ mới lạ hay không, điều đó còn tùy thuộc vào mỗi người. Riêng tôi xin thành tâm cầu chúc cho anh sẽ gặt hái những hoa trái từ thể thơ mới lạ nầy!
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Tiểu luận của Nguyễn Thánh Ngã
MỘT THỂ THƠ TUYỆT ĐẸP
Trong các comment vào thơ Ohaii, có một bạn gọi Ohaii là một thể thơ tuyệt đẹp. Tôi lấy làm sung sướng, không phải cho mình, mà cho cái đẹp của thơ. Một phong cảnh tuyệt đẹp, một cánh hoa tuyệt đẹp. Một con người tuyệt đẹp, một nhân cách tuyệt đẹp….Và một thể thơ tuyệt đẹp, đã góp phần làm cho cuộc sống thêm ý nghĩa.
Vậy thể thơ tuyệt đẹp ấy phải có những bài thơ tuyệt đẹp, những câu thơ tuyệt đẹp. Nhưng Ohaii mới quá…chưa thể nói là có những bài thơ đẹp nhất. Tuy vậy những người góp vốn trên trang Ohaii này cũng có thể nói là có thơ đẹp. Tuyệt đẹp! Tất cả đều thể hiện đúng tinh thần Ohaii là có một thứ ngôn ngoại, mở ra trường liên tưởng bao la…
Những nhà thơ cải lương cũng có thể có những ý thơ tương tự, nhưng lại diễn đạt “xuống xề” với nhiều kiểu mari sến khác!
Không hiểu sao thời nay các CLB thơ phát triển lạm phát. Nhưng không sao, có khi nhờ cát mới giấu được vàng. Những nhà thơ bất tài thường dựa dẫm vào cách thể hiện đã cũ mèm, mà không thấy được sự sáng tạo mạnh mẽ trong nhịp thể mới. Đó cũng là điều bình thường. Vì thơ mới luôn hướng tới số đông người đọc hiện đại, đã trang bị vốn tri thức nhát định của thời đại mình. Nói đúng hơn, thơ mới không cần sự làm dáng cho cái rỗng tuếch; mà cảm xúc mau chóng được nâng lên bởi câu chữ dồn nén. Ví như chiếc đĩa có thể chứa hàng vạn bài hát, hàng triệu hình ảnh vv…
Sự dồn nén sẽ nổ tung hàng loạt thông tin, nếu người đọc mở được chiếc đĩa ấy. Nói như thế, không phải hiểu con người là cái kho chứa , mà là sự tích hợp thông minh. Bởi con người là động vật cao cấp nhất, hiểu được thơ. Nếu nói không ngoa thì văn học, đại diện là thơ, nói lên trình độ phát triển của một đất nước, một châu lục…
Henry Ford phát biểu : ” Poetry is also God !” ( Thơ cũng huyền diệu như trời !) đã cho thấy thơ có công năng biến đổi con người, cứu vớt thế giới… Và trước thế kỷ mới, thơ đã khẳng định vị thế của mình trong tâm thức con người. Lâu nay người ta vẫn hiểu: “thơ là món ăn tinh thần không thể thiếu”, nhưng trên bàn tiệc trần gian nhiều khi lại ăn phải món ăn quá đát, quá dỏm, hạ thấp khẩu vị của thực khách. Vậy để cho cái không thể thiếu kia, mang đầy đủ ý nghĩa cần thiết của nó, cần lắm một thể thơ tuyệt đẹp về cả nội dung và hình thức.
Hình thức đẹp một cái đẹp không gò bó.
Nội dung đẹp một cái đẹp sâu xa…
Lịch sử loài người đã chứng minh, đi tìm cái đẹp là phải đấu tranh. Đấu tranh thoát khỏi cái gò bó, đấu tranh thoát khỏi bức tường định kiến. Vì thế, đẹp gần giống với hạnh phúc !
Hãy để câu thơ thả một luồng hạnh phúc…
Ngày nay thơ chấp nhận mọi biểu hiện, mọi yếu tố hiện đại. Nhưng tôi vẫn không chấp nhận thứ thơ dung tục, quá khích, hổ lốn của một số người. Về tài năng mà nói, họ có thừa, nhưng bản thân thơ dung tục đã lạc hậu, không có đôi cánh nào mang nó bay lên nổi. Cả Tề Thiên Đại Thánh cũng chào thua, khi kẹp bên mình một cái xác ô tạp, sao có thể dùng cân đẩu vân ?! Hãy để cho gạo thành cơm và cơm thành rượu. Chứ đừng rêu rao hát chế rằng :”Rượu từ gạo mà ra…”
Trong một nền thơ văn minh, cần phải chống sến và cần phải chống tục !
Thơ nhất định phải đổi thay để tránh xói mòn, tránh kỳ thị. Thơ là của loài người. Có người còn nói một cách sáng thế rằng thơ có trước loài người. Tôi thì không tin lắm. Nhưng tôi tin có một thứ thơ hay do con người làm ra. Mà mãi mãi muôn đời ta phải nhọc công tìm kiếm. Á Đông quan niệm thơ như người đẹp nên gọi là Nàng thơ. Người đẹp thì quý hiếm và khó gặp! Tôi nghĩ không có gì sai, nhưng tôi không thích quan niệm ấy bị hiểu sai.
Ngày nay khi đoạt Vương Miện Hoa Hậu, các người đẹp không bao giờ dám lấy một ông chồng nghèo! Vì vậy, vô tình Nàng Thơ thuộc về đặc quyền đặc lợi của giới thượng lưu. Tôi chỉ muốn Nàng thơ phải sống bên người biết lao động cật lực, biết hy sinh cao cả hơn là thừa hưởng mọi thứ đã có.
Lớp thượng lưu vô hồn, là lớp người lười lao động, chỉ thừa hưởng những gì cha ông họ để lại. Có khi cha làm thầy con đốt sách. Họ xài đến xác chữ cuối cùng trong sự hào nhoáng xa hoa, khiến tiền nhân cũng phải xấu hổ có một lũ con cháu ăn hại!
Vậy thì hãy lao động và sáng tạo. Lớp người thơ chúng ta hôm nay cần trang bị kiến thức và cần một vốn sống, tư duy…để phát minh ra những cái đẹp, cái tuyệt đẹp ! Đừng để cho cái xấu, cái ác dành chỗ của chúng ta.
Tự nhiên tôi thấy yêu câu nói bình thường mà đẹp quá rằng câu thơ thả một luồng hạnh phúc !
N.T.N
Ohaii.vn 